2000 ਨਹੀਂ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟ ਬਣੇ RBI ਲਈ ਮੁਸੀਬਤ, ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਹੋਇਆ ਖ਼ੁਲਾਸਾ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰ ਲਈ 2000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਨੋਟ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨੋਟ ਮੁਸੀਬਤ ਬਣਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਆਰਬੀਆਈ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਗਏ 500 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2022-23 ਵਿੱਚ 14.6 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਵੱਧ ਕੇ 91,110 ਨੋਟ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਿਸਟਮ ਦੁਆਰਾ ਖੋਜੇ ਗਏ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਮਿਆਦ ਦੇ ਦੌਰਾਨ 28 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਕੇ 9,806 ਨੋਟ ਰਹਿ ਗਈ ਹੈ।

ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬੈਂਕਿੰਗ ਸੈਕਟਰ ਵਿੱਚ ਲੱਭੇ ਗਏ ਨਕਲੀ ਭਾਰਤੀ ਕਰੰਸੀ ਨੋਟਾਂ ਦੀ ਕੁੱਲ ਸੰਖਿਆ ਪਿਛਲੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਦੇ 2,30,971 ਨੋਟਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2022-23 ਵਿੱਚ ਘਟ ਕੇ 2,25,769 ਨੋਟ ਰਹਿ ਗਈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ 2021-22 ‘ਚ ਇਸ ‘ਚ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਆਰਬੀਆਈ ਦੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ 20 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਵਿੱਚ 8.4 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 500 ਰੁਪਏ (ਨਵੇਂ ਡਿਜ਼ਾਈਨ) ਦੇ ਮੁੱਲ ਵਿੱਚ 14.4 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, 10, 100 ਅਤੇ 2,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਨਕਲੀ ਨੋਟਾਂ ਵਿੱਚ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 11.6 ਫੀਸਦੀ, 14.7 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 27.9 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਆਮ ਸਰਕਾਰੀ ਘਾਟਾ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾ 2022-23 ਵਿੱਚ 13.1 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 2020-21 ਵਿੱਚ 89.4 ਫੀਸਦੀ ਦੇ ਸਿਖਰ ਪੱਧਰ ਤੋਂ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਜੀਡੀਪੀ ਦੇ 9.4 ਫੀਸਦੀ ਅਤੇ 86.5 ਫੀਸਦੀ ‘ਤੇ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਆਪਣੀ ਸਾਲਾਨਾ ਰਿਪੋਰਟ 2022-23 ‘ਚ ਇਹ ਗੱਲ ਕਹੀ ਹੈ। 

ਸਰਕਾਰੀ ਵਿੱਤ ‘ਤੇ ਟਿੱਪਣੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਵਿੱਤੀ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਲਈ ਵਚਨਬੱਧ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ, ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਵਧੇ ਹੋਏ ਪੂੰਜੀ ਖਰਚ ਦੁਆਰਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਚੱਕਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੁਨਰ ਸੁਰਜੀਤੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਨਿੱਜੀ ਨਿਵੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਦੁਆਰਾ ਇਸਦੇ ਗੁਣਕ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪਛਾਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੀ ਵਿਕਾਸ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨੂੰ ਵਧਾਇਆ ਹੈ।

ਇਹ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪਾਲਿਸੀ ਬਫਰਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਇਕਸੁਰਤਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੋਵੇਗੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ, ਡਿਜੀਟਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਜ਼ੋਰ ਆਰਥਿਕਤਾ ਦੇ ਵਧੇਰੇ ਰਸਮੀਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇੱਕ ਉੱਚ ਟੈਕਸ ਅਧਾਰ, ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਖਰਚਿਆਂ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋੜੀਂਦੇ ਸਰੋਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ।