Bournvita ਨੂੰ ਹੈਲਥੀ ਡ੍ਰਿੰਕ ਕੈਟਾਗਰੀ ਤੋਂ ਹਟਾਇਆ

ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਬੋਰਨਵੀਟਾ (Bournvita) ਨੂੰ ਹੈਲਦੀ ਡਰਿੰਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਹੈ। ਵਣਜ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਇਕ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਮੁਤਾਬਕ ਸਾਰੀਆਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਵੈੱਬਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ‘ਤੇ ਬੋਰਨਵੀਟਾ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਹੈਲਦੀ ਡਰਿੰਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰੱਖਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ-ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਸ਼ਨ, ਬਾਲ ਅਧਿਕਾਰ ਸੁਰੱਖਿਆ (ਐੱਨਸੀਪੀਸੀਆਰ) ਐਕਟ, 2005 ਦੀ ਧਾਰਾ (3) ਦੇ ਤਹਿਤ ਗਠਿਤ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ ਨੇ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਹ ਹੈਲਦੀ ਡਰਿੰਕ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਰਿੰਕ ਨੂੰ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਸਿਸਟਮ (FSS) ਐਕਟ 2006 ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰੀਆਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ/ਪੋਰਟਲਾਂ ਨੂੰ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਸਾਈਟਾਂ/ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਤੋਂ ‘ਹੈਲਥੀ ਡਰਿੰਕਸ’ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚੋਂ ਬੋਰਨਵੀਟਾ ਸਮੇਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾ ਦੇਣ।

ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ‘ਚ ਫੂਡ ਸੇਫਟੀ ਐਂਡ ਸਟੈਂਡਰਡ ਅਥਾਰਟੀ ਆਫ ਇੰਡੀਆ (ਐੱਫ.ਐੱਸ.ਐੱਸ.ਏ.ਆਈ.) ਨੇ ਸਾਰੀਆਂ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਕੰਪਨੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਡੇਅਰੀ-ਅਧਾਰਤ, ਅਨਾਜ-ਅਧਾਰਿਤ ਜਾਂ ਮਾਲਟ-ਅਧਾਰਿਤ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ‘ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਰਿੰਕਸ’ ਜਾਂ ‘ਐਨਰਜੀ ਡ੍ਰਿੰਕਸ’ ਵਜੋਂ ਲੇਬਲ ਨਾ ਕਰਨ। ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਭੋਜਨ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ‘ਸਿਹਤਮੰਦ ਡਰਿੰਕ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।

FSSAI ਨੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਸਾਈਟਾਂ ਨੂੰ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਗ਼ਲਤ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਮਰਾਹ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਸਨੇ ਸਾਰੇ ਈ-ਕਾਮਰਸ ਫੂਡ ਬਿਜ਼ਨਸ ਆਪਰੇਟਰਾਂ (FBOs) ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ‘ਹੈਲਥ ਡਰਿੰਕਸ/ਐਨਰਜੀ ਡ੍ਰਿੰਕਸ’ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਜਾਂ ਵੱਖ ਕਰਕੇ ਸੁਧਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। FSSAI ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਕਿ ‘ਹੈਲਥ ਡ੍ਰਿੰਕ’ ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ FSS ਐਕਟ 2006 ਜਾਂ ਭੋਜਨ ਉਦਯੋਗ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਇਸਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਤਹਿਤ ਪਰਿਭਾਸ਼ਿਤ ਜਾਂ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ‘ਐਨਰਜੀ ਡ੍ਰਿੰਕਸ’ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸਿਰਫ਼ ਕਾਰਬੋਨੇਟਿਡ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਕਾਰਬੋਨੇਟਿਡ ਵਾਟਰ-ਅਧਾਰਿਤ ਫਲੇਵਰਡ ਡਰਿੰਕਸ ਵਰਗੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ‘ਤੇ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਹੈ।

NCPCR ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਬੋਰਨਵੀਟਾ ਬਣਾਉਣ ਵਾਲੀ ਕੰਪਨੀ ਮੋਨਡੇਲੇਜ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਇੰਡੀਆ ਲਿਮਟਿਡ ਨੂੰ ਨੋਟਿਸ ਭੇਜਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਉਤਪਾਦ ਵਿੱਚ ਖੰਡ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਹੈ। ਇਸ ਉਤਪਾਦ ਵਿਚ ਕੁਝ ਅਜਿਹੇ ਤੱਤ ਵੀ ਹਨ, ਜੋ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਗੁੰਮਰਾਹਕੁੰਨ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ, ਪੈਕੇਜਿੰਗ ਅਤੇ ਲੇਬਲਾਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਮਾਰਕੀਟ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤੀ ਐਨਰਜੀ ਡਰਿੰਕਸ ਅਤੇ ਸਪੋਰਟਸ ਡਰਿੰਕਸ ਦਾ ਮੌਜੂਦਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਆਕਾਰ 4.7 ਅਰਬ ਡਾਲਰ ਹੈ, ਜੋ 2028 ਤੱਕ 5.71 ਫ਼ੀਸਦੀ ਦੀ CAGR ਵਾਧੇ ਨਾਲ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ।