ਬੈਂਕ ਲਾਕਰ ‘ਚ ਰੱਖਿਆ ਸੋਨਾ ਕਿੰਨਾ ਸੁਰੱਖ਼ਿਅਤ? ਜਾਣੋ ਕੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਨਿਯਮ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ – ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਿਸੇ ਬੈਂਕ ਦੇ ਲਾਕਰ ‘ਚ ਆਪਣਾ ਕੀਮਤੀ ਸਮਾਨ ਰੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਜਾਂ ਕਿਰਾਏ ‘ਤੇ ਨਵਾਂ ਬੈਂਕ ਲਾਕਰ ਲੈਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ (ਆਰ.ਬੀ.ਆਈ.) ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਬੈਂਕ ਲਾਕਰ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਜਨਵਰੀ 2022 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਲਾਕਰਾਂ ਤੋਂ ਮਾਲ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਨੁਕਸਾਨ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਬੈਂਕ ਆਪਣੀ ਦੇਣਦਾਰੀ ਤੋਂ ਬਚ ਨਹੀਂ ਸਕਣਗੇ। 

RBI ਦੇ ਨਵੇਂ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਬੈਂਕ ਦੀ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਲਾਕਰ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਭੁਗਤਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ। ਆਰਬੀਆਈ ਦੇ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ, ‘ਇਹ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉਸ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਸਾਰੇ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲਾਕਰ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਹਨ।

ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬੈਂਕ ਦੇ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿਚ ਅੱਗ, ਚੋਰੀ, ਡਕੈਤੀ, ਇਮਾਰਤ ਢਹਿਣ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਕਿਵੇਂ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾਵੇ। ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਅਤੇ ਭੁੱਲ ਕਾਰਨ ਵਾਪਰੀ ਘਟਨਾ ਬੈਂਕ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਬੈਂਕ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਲਾਕਰ ਵਿੱਚ ਰੱਖੀ ਸਮੱਗਰੀ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਗਾਹਕਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਜਵਾਬਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਕਾਰਨ ਗਾਹਕਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੈਂਕਾਂ ਦੀ ਦੇਣਦਾਰੀ ਲਾਕਰ ਦੇ ਸਾਲਾਨਾ ਕਿਰਾਏ ਦੇ 100 ਗੁਣਾ ਤੱਕ ਹੋਵੇਗੀ।

ਲਾਕਰ ਧਾਰਕ ਦਾ ਬੈਂਕ ਵਿਚ ਖ਼ਾਤਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।
ਲਾਕਰ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਦੀ ਸਕਿਊਰਿਟੀ ਮਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਬੈਂਕ 3 ਸਾਲ ਦੇ ਕਿਰਾਏ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰਾਸ਼ੀ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। 
ਲਾਕਰ ਆਪਰੇਟ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੈਂਕ ਮੁਲਾਜ਼ਮ ਨੂੰ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਹੈ। 
ਲਾਕਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਤਾਲਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਬੈਂਕ ਸਟਾਫ਼ ਦਾ ਕਮਰੇ ਵਿਚੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ‘ਚ ਬੈਂਕ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਨਹੀਂ ਦੇਵੇਗਾ

ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕ ਦੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਜੇਕਰ ਕੁਦਰਤੀ ਆਫ਼ਤ  ਜਿਵੇਂ ਭੁਚਾਲ, ਹੜ੍ਹ, ਬਿਜਲੀ ਜਾਂ ਗਾਹਕ ਦੀ ਕਿਸੇ ਗਲਤੀ ਜਾਂ ਲਾਪਰਵਾਹੀ ਕਾਰਨ ਲਾਕਰ ਦੀ ਸਮੱਗਰੀ ਨੂੰ  ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਬੈਂਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਆਫ਼ਤਾਂ ਤੋਂ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੇ ਲਾਕਰ ਸਿਸਟਮ ਨਾਲ ਸਹੀ ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਰਤਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।