ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਓਟੀਰੋਆ’ ਰੱਖਣ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਜਾਰੀ, ਮਸਲੇ ‘ਤੇ ਜਲਦ ਹੋਵੇਗਾ ਸੰਵਾਦ

ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲਣ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ‘ਚ ਮੁਹਿੰਮ ਛਿੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੀ ਮਾਓਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ 14 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ‘ਓਟੀਰੋਆ’ (Aotearoa) ਕਰਨ ਲਈ ਪਟੀਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਓਟੀਰੋਆ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਦੇਸੀ ਟੇ ਰੇ ਮਾਓਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ‘ਲੰਬੇ ਚਿੱਟੇ ਬੱਦਲਾਂ ਦੀ ਧਰਤੀ’ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਓਰੀ ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸਿੰਡਾ ਅਰਡਰਨ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਸਬਿਆਂ, ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਅਤੇ ਥਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਬਦਲ ਕੇ ਮਾਓਰੀ ਕਰਨ ਦੀ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਹੈ।ਪਟੀਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਇਸ ‘ਤੇ ਦਸਤਖਤ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਬਹਿਸ ਹੋਣ ਦੀ ਵੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।

ਮਾਓਰੀ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਤੇ ਰੇ ਮਾਓਰੀ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਅਤੇ ਸਰਕਾਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ। ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮਿਟਾਏ ਜਾਣ ਅਤੇ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ‘ਤੇ ਗੁੱਸੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਮੁਤਾਬਕ ਅਸੀਂ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਲੋੜ ਹੈ। ਪਾਰਟੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ 1910 ਤੋਂ 1950 ਦਰਮਿਆਨ ਮਾਓਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 90 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਘਟ ਕੇ 26 ਫੀਸਦੀ ਰਹਿ ਗਈ ਸੀ। ਸਿਰਫ 40 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਜ ਨੇ ਸਾਡੀ ਭਾਸ਼ਾ ਖੋਹ ਲਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਅਜੇ ਵੀ ਇਸਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਸਿਰਫ਼ 3 ਫ਼ੀਸਦੀ ਲੋਕ ਹੀ ਮਾਓਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਬੋਲਦੇ ਹਨ।ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਜੈਸਿੰਡਾ ਅਰਡਰਨ ਨੇ ਇਸ ਪਟੀਸ਼ਨ ‘ਤੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਟਿੱਪਣੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 2020 ਵਿੱਚ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਓਟੀਰੋਆ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਦੱਸਿਆ ਸੀ।

ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਬਨਾਮ ਓਟੀਰੋਆ 

ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਆਦਿਵਾਸੀ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਓਟੀਰੋਆ ਨਾਮ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੋਲਿਸ਼ ਖੋਜੀ ਕੂਪੇ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕੂਪੇ ਦੀ ਧੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀ ਖੋਜ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਕੁਝ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਉਸਦੀ ਕੈਨੋ ਦੇ ਨਾਮ ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਨਾਮ ਦੀ ਕਹਾਣੀ 1640 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਹਾਬਿਲ, ਇੱਕ ਡੱਚ ਖੋਜੀ, ਨੇ ਤਸਮਾਨ ਤੋਂ ਟਾਪੂ ਦੇਖਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਦਾ ਨਾਮ ਡੱਚ ਖੇਤਰ ਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ। ਇੱਕ ਸਦੀ ਬਾਅਦ ਅੰਗਰੇਜ਼ ਨੇਵੀਗੇਟਰ ਕੈਪਟਨ ਜੇਮਜ਼ ਕੁੱਕ ਨੇ ਪਹੁੰਚ ਕੇ ਇਸ ਖੇਤਰ ਦਾ ਇੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਨਕਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੋਵਾਂ ਧਿਰਾਂ ਦਾ ਟਕਰਾਅ

Aotearoa ਸ਼ਬਦ ਅਕਸਰ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਪਾਸਪੋਰਟਾਂ ਸਮੇਤ ਕਈ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ‘ਤੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉੱਤਰੀ ਟਾਪੂ ਲਈ ਓਟੀਰੋਆ ਸ਼ਬਦ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਕਈਆਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਨਾਮ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਸੌ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਮਾਓਰੀ ਦਾ ਅਜਿਹਾ ਨਾਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਨਿਊਜ਼ੀਲੈਂਡ ਦੇ ਉਪ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਵਿੰਸਟਨ ਪੀਟਰਸ ਨੇ ਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਂ ਬਦਲਣ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ‘ਬੇਹੂਦਾ ਕੱਟੜਵਾਦ’ ਕਰਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਦੇ ਅਸੀਂ ਕੋਈ ਨਾਂ ਬਦਲਣ ਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਓਟੀਰੋਆ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵੀ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਈ ਲੋਕ ਇਸ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ‘ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਓਟੀਰੋਆ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਮੌਖਿਕ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਣਾ ਹੈ ਪਰ ਲਿਖਤੀ ਇਤਿਹਾਸ ਲਗਭਗ 1850 ਦਾ ਹੈ। ਓਟੀਰੋਆ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਵਰਤੋਂ 1850 ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ, ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਹਵਾਲੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇ ਹਨ।