ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਹਿਲਾ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਇਆ

ਲੰਡਨ -ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀ ਇਕ ਮਹਿਲਾ ਪਾਇਲਟ ਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਦੂਜੇ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਦੌਰਾਨ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਜਾਸੂਸ ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਦੁਆਰਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਚਲਾਏ ਗਏ ਇੱਕ ਘਾਤਕ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ। ਮਹਿਲਾ ਪਾਇਲਟ ਫਿਓਨਾ ਸਮਿਥ ਨੇ 2021 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਵੂਮੈਨ ਪਾਇਲਟ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (BWPA) ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਜਿੱਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਸਨੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਵਰਤਿਆ। ਸਮਿਥ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਪੈਸ਼ਲ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਐਗਜ਼ੀਕਿਊਟਿਵ (SOE) ਨਾਲ ਜੋੜਨ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਕਾਲਰਸ਼ਿਪ ਵਿੱਚ ਹਵਾਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਉਤਸ਼ਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਇੱਕ “ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਨ” ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਮੈਸੂਰ ਦੇ ਸ਼ਾਸਕ ਟੀਪੂ ਸੁਲਤਾਨ ਦੀ ਵੰਸ਼ਜ ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਇੱਕ SOE ਏਜੰਟ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਗੁਪਤ ਖੁਫੀਆ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਲਈ ਨਾਜ਼ੀ-ਕਬਜੇ ਵਾਲੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਇੱਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਏਅਰਲਿਫਟ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਮਿਥ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਐਂਗਰਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੇੜੇ ਕਿਤੇ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਜਾਣ ਕੇ ਉਤਸ਼ਾਹ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਨੇੜੇ ਹੀ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਸੇਵਾ ਵਾਲਾ ਏਅਰਫੀਲਡ ਵੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਗਣਨਾ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਉੱਥੇ ਲੰਡਨ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਪਹੁੰਚਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਮਿਥ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਫਲਾਇੰਗ ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਕਿਹਾ ਕਿ “ਮੇਰਾ ਮਿਸ਼ਨ ਇੰਗਲੈਂਡ ਦੇ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਐਂਗਰਸ ਤੱਕ ਉੱਡਾਣ ਭਰਨਾ ਹੈ, ਨੂਰ ਨੂੰ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਉੱਡਣਾ ਭਰਨਾ ਹੈ।” ਅਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਹ ਹੋਇਆ, ਸਾਡੀ ਅਸਲ ਉਡਾਣ ਉਸ ਦੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਛੱਡਣ ਦੇ 80ਵੇਂ ਸਾਲ ਨਾਲ ਮੇਲ ਖਾਂਦੀ ਹੈ। 

ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਦਾ ਜਨਮ ਮਾਸਕੋ ਵਿੱਚ 1914 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਮਰੀਕੀ ਕਵੀਤਰੀ ਮਾਂ ਅਤੇ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਸੂਫੀ ਅਧਿਆਪਕ ਪਿਤਾ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਦੂਜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਯੁੱਧ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਨੂਰ ਦਾ ਪਰਿਵਾਰ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਾਪਸ ਆ ਗਿਆ। ਆਪਣੇ ਸੂਫੀ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀਵਾਦੀ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਨੂਰ ਫਾਸ਼ੀਵਾਦ ਨਾਲ ਲੜਨ ਲਈ ਦ੍ਰਿੜ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ 1940 ਵਿੱਚ ਮਹਿਲਾ ਸਹਾਇਕ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਹੋ ਗਈ। ਉਸ ਨੂੰ ਜੂਨ 1943 ਵਿੱਚ ਐਂਗਰਜ਼ ਨੇੜੇ ਇੱਕ ਰਾਇਲ ਏਅਰ ਫੋਰਸ (RAF) ਬੇਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਲਾਇਸੈਂਡਰ ਜਹਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਫਰਾਂਸ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ 80 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਮਹਿਲਾ ਪਾਇਲਟ ਨੂੰ ਉਸ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ।

“ਸਪਾਈ ਪ੍ਰਿੰਸੈੱਸ” ਦੀ ਲੇਖਕਾ ਸ੍ਰਬਾਨੀ ਬਾਸੂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਨੂੰ ਸਮਿਥ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦੇਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣਨਾ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹੈ। ਇਹ ਹੋਰ ਵੀ ਖਾਸ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਨੂਰ ਦੇ ਖਤਰਨਾਕ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ 80ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ‘ਤੇ ਹੋਇਆ। ਨੂਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ‘”ਸਪਾਈ ਪ੍ਰਿੰਸੈੱਸ”: ਦ ਲਾਈਫ ਆਫ ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ’ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭਾਰਤੀ ਜਾਸੂਸ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਮਰਨ ਉਪਰੰਤ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੇ ਜਾਰਜ ਕਰਾਸ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਦੇ ਕ੍ਰੋਏਕਸ ਡੀ ਗੁਆਰੇ ਬਹਾਦਰੀ ਮੈਡਲ ਨਾਲ ਸਨਮਾਨਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਨੂਰ ਇਨਾਇਤ ਖਾਨ ਕਦੇ ਵੀ ਉਸ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਪਰਤੀ ਅਤੇ ਸਤੰਬਰ 1944 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨੀ ਦੇ ਡਾਚਾਊ ਤਸ਼ੱਦਦ ਕੈਂਪ ਵਿੱਚ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।